Dla ciężko doświadczonych przez Holokaust polskich Żydów koniec II wojny światowej niósł tyle samo nadziei co i obaw. Ich niepokój budził antysemickie postawy części polskiego społeczeństwa w pierwszych latach powojennych, jednak instalująca się w Polsce władza komunistyczna obiecywała ludności żydowskiej równouprawnienie, awans społeczny
i oferowała jej swego rodzaju narodowo-kulturalną autonomię. Dlatego część z Ocalałych postanowiła budować swoje nowe życie w Polsce, a jednym z najliczniej wówczas zamieszkiwanych przez Żydów terenów było województwo śląskie. Sytuacja w położeniu ludności żydowskiej uległa zmianie z końcem lat czterdziestych XX w.
W nowym systemie społeczeństwo miało stanowić monolit zorganizowany na wzór sowiecki, w latach 1949–1950 władze komunistyczne zlikwidowały lub upaństwowiły organizacje
i instytucje „separujące” Żydów od reszty społeczeństwa oraz ograniczyły ich narodowe aspiracje do kontrolowanych przez państwo działań w sferze kulturalnej i religijnej. Z jednej strony władza próbowała doprowadzić do pełnej asymilacji ludności żydowskiej, z drugiej jednak, począwszy od roku 1956, pewna jej część inspirowała zachowania antysemickie
i instrumentalnie wykorzystywała je do osiągnięcia celów politycznych. Taki stan rzeczy utrudniał stabilizację życia Żydów i prowadził do masowego opuszczania przez nich kraju. Ostatecznie nadzieje na ich trwały związek z Polską pogrzebał Marzec 1968 r. i związana z nim fala emigracji.
Prowadzenie: dr Aleksandra Namysło (IPN Katowice)
Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona
Organizator: Muzeum w Gliwicach
