W starotestamentowej Księdze Przysłów o kobiecie mężnej (albo w innym tłumaczeniu: dzielnej) - można przeczytać, że to ta, która przepasuje mocą swe biodra, umacnia swoje ramiona, otwiera dłoń ubogiemu, do nędzarza wyciąga swe ręce. Strojem jej siła i godność (Prz 31, 17 - 25). Jeżeli ktoś realny zasługuje na to miano, to bez wątpienia Zofia Kossak-Szatkowska (I voto Szczucka).
Wybitna pisarka – pisarka katolicka, jak mówiła o sobie z dumą. Jej kandydatura była w międzywojniu poważnie rozpatrywana w kontekście literackiej Nagrody Nobla, a książki przetłumaczono na ponad 20 języków, w tym – na japoński. Jej powieść „Bez oręża” znalazła się na czele Book of the Month w Stanach Zjednoczonych, a do lat 70. ta uzyskała w USA nakład do 750 tysięcy egzemplarzy. W okresie okupacji hitlerowskiej Zofia Kossak-Szatkowska organizowała z bezgranicznym poświęceniem konspiracyjną pomoc charytatywną, zwłaszcza dla Żydów. Aresztowana przez Niemców, przy przenoszeniu bibuły, była więźniarką KL Auschwitz i Pawiaka, torturowaną przez gestapo. Za odmowę współpracy skazana na śmierć. Uratowały ją władze polskiego Państwa Podziemnego, dzięki czemu wzięła udział w powstaniu warszawskim jako aktywna publicystka i redaktorka powstańczej prasy. Za pomoc Żydom odznaczona medalem „Sprawiedliwa wśród Narodów Świata”.
W 1945 r. przez przejmujących władzę w Polsce komunistów zmuszona została do emigracji i skazana na artystyczne zapomnienie. Powróciła do kraju dopiero po „odwilży”, w roku 1957. Była sygnatariuszką Listu 34 - protestu pisarzy w obronie swobody wypowiedzi w roku 1964. W roku milenijnym, 1966, odmówiła przyjęcia Nagrody Państwowej ze względu na „wypadki znieważania kultu Matki Bożej raniące boleśnie serca wierzących Polaków", co wiązało się z „zaaresztowaniem" przez komunistyczne służby peregrynującej po kraju kopii obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Zofia Kossak-Szatkowska zmarła w Bielsku-Białej 57 lat temu, 9 kwietnia 1968 roku.
Postać tej niezwykle dzielnej kobiety, która obok Karoliny Lanckorońskiej i Emilii Plater dała najlepsze świadectwo, czym są prawdziwe „cnoty niewieście”, przybliżamy w Muzeum w Gliwicach na wystawie „Kosakowie – rodzina artystyczna”, przygotowanej we współpracy z Muzeum Narodowym w Krakowie. Partnerami ekspozycji są Muzeum Krakowa i Muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej w Górkach Wielkich. W sobotę, 12 kwietnia, o godz. 15.00 br. opowieść o niej dopełnimy projekcją filmu „Mulier Fortis. Kobieta mężna” w reżyserii Adama Kraśnickiego. Odbędzie się ona w Willi Caro o godz. 15.00. Po projekcji zapraszamy na rozmowę z zaproszonymi gośćmi – autorem obrazu Adamem Kraśnickim oraz biografką Zofii Kossak-Szatkowskiej, dr Joanną Jurgałą-Jureczką. Rozmowę poprowadzi dr Ewa Chudyba, filozofka, kierująca Działem Edukacji i Promocji Muzeum w Gliwicach. Spróbujemy poszukać odpowiedzi na pytanie, czy twórczość tej wnuczki Juliusza Kossaka i stryjecznej siostry - poetki Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej oraz pierwszej damy polskiej satyry, Magdaleny Samozwaniec, córek Wojciecha Kossaka - rozpatrywać można jako kolejny przejaw fenomenu wszechstronnie utalentowanego rodu, z którego się wywodziła – czy też w jakiś sposób zostaje on przez Zofię Kossak przekroczony? Wstęp oczywiście wolny, liczba miejsc ograniczona.
W filmowym portrecie Zofii Kossak-Szatkowskiej (I voto Szczuckiej) poznamy lepiej jej osobowość, wartość dzieła i życia doświadczonego zarówno miłością jak i cierpieniem… Film „Mulier fortis…” jest próbą innego spojrzenia na niezwykłą osobowość tej kobiety – wpisanej w wielką historię, ale i zwyczajność życia w międzywojniu i współczesności. Czy kandydatka do literackiego Nobla, mistrzyni pióra cenionych powieści historycznych, współzałożycielka Żegoty – odzwierciedla fenomen pozytywnego feminizmu..? Refleksją o bohaterce tego filmu dzielą się członkowie rodziny – Anna Fenby Taylor i Francois Rosset, a także badacze i publicyści m.in. Barbara Gruszka-Zych, prof. Krystyna Heska-Kwaśniewicz, dr Joanna Jurgała-Jureczka, prof. Ryszard Koziołek, dr Andrzej Sznajder, ks. prof. Jerzy Szymik, prof. Krzysztof Zanussi, abp Damian Zimoń, prof. Jan Żaryn.
Film „Mulier fortis. Kobieta mężna”, który w roku 2023 otrzymał nagrodę dla najlepszego filmu dokumentalnego w ramach Zamojskiego Festiwalu Filmowego "Spotkania z Historią" - udostępniony i wyświetlony zostanie bezpłatnie dzięki uprzejmości Instytutu Pamięci Narodowej Oddział Katowice, który jest – wspólnie z Telewizją Polską – jego producentem.
Projekcja filmu pt. „Mulier fortis. Kobieta mężna” poświęconego Zofii Kossak-Szatkowskiej| Po projekcji - spotkanie z reżyserem filmu Adamem Kraśnickim oraz dr Joanną Jurgałą-Jureczką, autorką książek o rodzinie Kossaków| Prowadzenie:| dr Ewa Chudyba, filozofka |Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona Organizator:| Muzeum w Gliwicach