120 lat Muzeum w Gliwicach

W 2025 roku mija 120 lat od założenia Oberschlesisches Museum in Gleiwitz – instytucjonalnego antenata Muzeum w Gliwicach. Nasze Muzeum jest jednym z najstarszych muzeów na Górnym Śląsku oraz najstarszym w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. Starsze od niego są tylko muzea w Nysie (1897) i Opolu (1900).

Gliwickie Muzeum powstało z inicjatywy pasjonatów historii, obywateli dumnych ze swojego miasta. Głównym inicjatorem powstania Muzeum i jego organizatorem był tajny radca i sędzia w miejscowym sądzie Artur Schiller (1858-1945). W skład komitetu założycielskiego weszli ponadto: prezydent Gliwic Hermann Mentzel oraz wybitni historycy i regionaliści ks. dr Johann Chrząszcz, pyskowicki proboszcz oraz prof. Benno Nietsche, autor monumentalnego dzieła „Historia Miasta Gliwice”.

Działalność Muzeum w Gliwicach od samego początku koncentrowała się na gromadzeniu obiektów związanych z regionem – zabytków dokumentujących historię dzieł sztuki i wyrobów rzemiosła artystycznego, przedmiotów związanych z życiem codziennym i sferą sacrum, kulturą, czy wojskowością. Do roku 1922 było głównym punktem kolekcjonerstwa i muzealnictwa na Górnym Śląsku. Zmiana tego stanu rzeczy nastąpiła wraz z podziałem politycznym Górnego Śląska pomiędzy Polską i Niemcami w 1922 roku. Względy polityczne zadecydowały o tym, że Polacy i Niemcy powołali wówczas do życia wielkie muzea w Katowicach i Bytomiu z dużymi działami archeologicznymi i historycznymi.

Powtórne narodziny placówki miały miejsce na początku 1945 roku. Pierwszy, polski dyrektor placówki, prof. dr Mieczysław Gładysz (1903-1984) przekształcił Oberschlesisches Museum in Gleiwitz w Muzeum w Gliwicach. W pracach tych aktywnie wspomagał go Fryderyk Hayder, pierwszy kustosz w najbardziej znaczącym w Muzeum Dziale Sztuki i Rzemiosła Artystycznego. Jednak misja i cel polskiej instytucji kulturalnej pozostały niezmienione – jest nią ochrona i zachowanie dziedzictwa przyrastającego wraz z upływem historii, która w istotny sposób wpływa na dzieje naszego miasta.

W związku ze 120 rocznicą urodzin Muzeum w Gliwicach przygotowało wystawę, w którym przedmiotem ekspozycji stanie się ono samo i jego historia. Znajdziemy na niej nie tylko dawne księgi inwentarzowe, pierwsze katalogi Muzeum, dokumenty, archiwalne zdjęcia z dawnych wystaw, ale też prezentację wybranych zabytków z każdego Działu Muzeum. Kuratorem wystawy, której otwarcie w Willi Caro planujemy na 9 października, jest Damian Recław, kierownik Działu Historii Muzeum w Gliwicach. Ekspozycja będzie czynna do 21 listopada 2025. 

Otwarcie wystawy:|czwartek, 9 października 2025, Willa Caro, godz. 17.00 |Otwarcie wystawy „120 lat Muzeum w Gliwicach" |Wstęp na wernisaż wolny, liczba miejsc ograniczona Kurator:| Damian Recław (kierownik Działu Historii Muzeum w Gliwicach) Organizator:| Muzeum w Gliwicach